روز شمار مذاکرات هسته ای ایران

سیدمحمدحسین خادم الحسینی:

"در دولت خاتمی"

در اوت ۲۰۰۲ گروهی از مخالفین خارج از کشور حکومت معروف به شورای ملی مقاومت ایران اقدام به انتشار گزارشی نمود که در آن از وجود تاسیسات غنی سازی نطنز و آب سنگین اراک اطلاعاتی منتشر شده بود. با آنکه نخستین بار این گروه خبر فعالیت پنهانی مراکز هسته‌ای ایران را به جهان مخابره کرد، نیویورک تایمز می‌نویسد که تلاش‌های سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس، و اسراییل منجر به کشف این مرکز در سال ۲۰۰۲ شد که بعدها این خبر به این گروه اپوزیسیون ایرانی درز کرد.

بیانیه سعد آباد:

در ۲۹ مهر ۱۳۸۲ برابر با ۲۱ اکتبر ۲۰۰۳، در نشست مشترک وزاری خارجه سه کشور اروپایی و هیئت ایرانی که در تهران، سعدآباد، برگزار شد، بیانیه‌ای اعلام گردید که به موجب آن، ایران برای بازدید بازرسان آژانس انرژی اتمی از تأسیسات اتمی خود اعلام همکاری کرد و گازدهی در سانتریفیوژهای نطنز را در راستای راستی‌آزمایی و اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران، به صورت داوطلبانه و برای مدت محدود تعلیق کرد. انگلیس و فرانسه نیز متعهد شدند تا از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل جلوگیری کنند. در این مذاکرات ریاست هیئت ایرانی را حسن روحانی و کمال خرازی بر عهده داشتند. ریاست هیئت اروپایی را هم دومینیک دو ویلپن، جک استراو و یوشکا فیشر وزیران خارجه سه کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان بر عهده داشتند.

توافق نامه بروکسل:

این توافق‌نامه در ۴ اسفند ماه ۱۳۸۲ برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۰۴ به امضاء رسید و ایران متعهد شد ساخت و آزمایش سانتریفیوژ های مورد نیاز برای غنی‌سازی را متوقف کند و اقدام به ساخت قطعات یدکی سانتریفیوژهای موجود در آن زمان را نیز تعلیق کند. در این مذاکرات ریاست هیئت ایرانی بر عهده حسن روحانی و ریاست هیئت اروپایی بر عهده خاویر سولانا بود.

توافق نامه پاریس:

این توافق‌نامه در ۱۴ نوامبر ۲۰۰۴ برابر با ۲۴ آبان ۱۳۸۳ در پاریس بین ایران و سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان به امضاء رسید و به موجب آن ایران به عنوان اقدامی داوطلبانه در جهت اعتمادسازی -و نه به عنوان یک تعهد قانونی - پذیرفت که کلیه فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و بازفرآوری مانند ساخت، تولید، نصب، آزمایش، سرهم‌بندی و راه‌اندازی سانتریفیوژهای گازی، و فعالیت‌های مربوط به جداسازی پلوتونیم را متوقف کند و در عوض اتحادیه اروپا سعی در پذیرش ایران در سازمان تجارت جهانی نماید. نماینده مذاکره‌کننده ایران سیروس ناصری به همراه سفیران وقت ایران در پاریس، لندن و برلین بودند.

"در دولت احمدی نژاد"

در ژانویه ۲۰۰۶ نیز مقامات ایران در حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، تأسیسات هسته‌ای نطنز را فک پلمب کردند، اما شورای امنیت بلافاصله در مارس ۲۰۰۶ به ایران یک ماه فرصت داد تا فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف کند.

در آوریل ۲۰۰۶ دانشمندان ایرانی موفق به تولید چرخه کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی شدند و ایران به کشورهای عضو باشگاه اتمی پیوست. شورای امنیت در ژوئیه ۲۰۰۶ قطعنامه ۱۶۹۶ را تصویب کرد که خواستار تعلیق غنی‌سازی اورانیوم در ایران بود. شورای امنیت در دسامبر همان سال قطعنامه ۱۷۳۷ را تصویب کرد که بیشتر فعالیت‌های تجاری، مالی، صنایع موشکی و هسته‌ای ایران را براساس بند ۴۱ فصل هفتم منشور ملل متحد، هدف قرار داده بود. این قطعنامه نخستین سند بین‌المللی حقوقی بود که فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به‌عنوان تهدیدی علیه صلح و ثبات منطقه‌ای معرفی می‌کرد. تهران با تأکید بر بند ۴معاهده ان‌پی‌تی این اتهامات را غیر مستند می‌خواند و خواستار رفتار غیر تبعیض‌آمیز با فعالیت‌های اتمی این کشور بود. گروه ۱+۵ در راستای ادامه فشار بر توقف برنامه اتمی ایران، قطعنامه‌های ۱۷۴۷ (در مارس ۲۰۰۷)،۱۸۰۳ (در مارس ۲۰۰۸)، ۱۸۳۵ (در سپتامبر ۲۰۰۸) و۱۹۲۹ (در ژوئن ۲۰۱۰) را نیز تصویب کردند؛ بر اساس این قطعنامه‌ها محدودیت‌های مالی بر شرکت‌ها و افراد وابسته به سپاه پاسداران و سازمان انرژی اتمی افزایش یافت. در این دوران چندین دور مذاکرات میان ایران وگروه ۵+۱ در شهرهای ژنو، بغداد، استانبول، مسکو و آلماتی انجام گرفت. ریاست هیئت ایرانی را در این مذاکرات سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی بر عهده داشت. پس از مراسم تحلیف حسن روحانی، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه اعلام کرد گروه ۱+۵، پیشنهاد تازه‌ای را برای از سرگیری گفتگوهای هسته‌ای به ایران خواهد داد.

"در دولت روحانی"

۱۳ مرداد ۱۳۹۲: برگزاری مراسم تحلیف حسن روحانی. روحانی در مراسم تحلیف خود گفت: «در تعاملات بین‌المللی، دولت تلاش خواهد کرد تا با ایجاد اعتماد متقابلِ بهتر و بیشتر بین ایران و کشورهای منطقه و جهان، امنیت ملی و پیرامونی خود را گسترش دهد.» در کمتر از یک ماه بعد در حالی که محمدجواد ظریف به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد، پرونده هسته‌ای به این وزارتخانه واگذار شد.

۱ مهر ماه ۱۳۹۲: در حاشیه شصت‌و‌یکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد اولین دیدار رسمی وزیر امور خارجه ایران با کاترین اشتون، مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام شد؛ در این دیدار توافق شد اولین دور گفتگوهای ایران و کشورهای ۱+۵ در همان هفته در نیویورک و دور بعدی مذاکرات در آبان ماه همان سال در ژنو برگزار شود.

۵ مهر ماه ۱۳۹۲: اولین دور مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای ۱+۵ با حضور وزیران امور خارجه کشورها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد. این نشست علاوه بر آنکه اولین حضور وزیران امور خارجه ایران و آمریکا پس از انقلاب اسلامی پشت یک میز بود، زمینه ساز اولین دیدار دو جانبه آن دو نیز به شمار می‌آمد.

۲۳ مهر ماه ۱۳۹۲: در نشست افتتاحیه دومین دور مذاکرات هسته‌ای در ژنو، ظریف طرح ایران را با عنوان «پایانی بر یک بحران غیرضروری؛ آغازی برای افق‌های جدید» ارائه کرد. در بیانیه پایانی این نشست تأکید شد که طرح مذکور توسط اعضای گروه ۱+۵ به عنوان مشارکتی مهم در فرآیند مذاکرات به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد و کاترین اشتون در پایان این دور، مذاکرات هسته‌ای در شکل جدید را «واقعی» توصیف کرد.

۸ و ۹ آبان ۱۳۹۲: بر اساس توافقات نشست ژنو ۱، مذاکرات کارشناسی ایران و کشورهای ۱+۵ در تاریخ ۸ و ۹ آبان ماه ۱۳۹۲ در وین برگزار شد.

۶ آبان ماه ۱۳۹۲: دو روز پیش از آغاز مذاکرات وین، سید عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای اولین دور مذاکرات خود با یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برگزار و طرح پیشنهادی ایران به آژانس را ارائه کرد و در نهایت نیز توافق شد یوکیو آمانو ۲۰ آبان ماه در سفر به تهران مذاکرات ایران و آژانس را ادامه دهد.

۱۳ آبان ماه ۱۳۹۲: اولین اظهارات مقام معظم رهبری